Omgevingswet algemeen
Per 1 januari 2024 is de nieuwe Omgevingswet inwerking getreden. Deze wet voegt verschillende wetten over onder andere bouwen, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water samen tot één wet. De wet heeft gevolgen voor overheden, initiatiefnemers van bouwactiviteiten en inwoners. Hieronder wordt ingegaan op de hoofdlijnen van deze wet, wat de gevolgen voor u kunnen zijn als initiatiefnemer of als inwoner.
Wat is de Omgevingswet?
De Omgevingswet bepaald wat iemand mag en moet doen als hij/ zij een activiteit uitvoert dat gevolgen heeft voor milieu, natuur, lucht, water, bodem, gebouwen, woningen en wegen. Bijvoorbeeld als iemand een bedrijf of woning wil (ver)bouwen. Of als een boer zijn stallen voor iets anders wil gebruiken dan voor het houden van vee.
Gaan ook andere overheden hun regels samenvoegen?
Ja. De Omgevingswet verplicht ook provincies, waterschappen en gemeenten om hun regels over de fysieke leefomgeving samen te voegen tot één regeling. De provincie doet dat in een zogenaamde Omgevingsverordening, het waterschap in een Waterschapsverordening en de gemeente in een Omgevingsplan.
Wat willen we bereiken met de Omgevingswet?
Dat regels overzichtelijker en duidelijker worden. Onder andere door ze anders op te schrijven. Maar ook door ze samen te voegen. Daarmee verdwijnen tegenstrijdige regels.
Ook willen we het raadplegen van regels en het aanvragen van een vergunning of doen van een melding makkelijker maken. Er is namelijk één loket voor alle overheden; het Omgevingsloket. In dit loket kan worden gekeken naar welke regels er gelden. Of er een vergunning nodig is, of een melding. En zo ja, dan dat via hetzelfde loket de vergunning worden aangevraagd of een melding worden ingediend.
Wat is het Digitaal Stelsel Omgevingswet?
Het Digitaal Stelsel Omgevingswet is het geheel van digitale systemen die alles regelen over de Omgevingswet. Denk bijvoorbeeld aan:
- Een landelijke website (het omgevingsloket) waar iedereen de regels kan vinden en een omgevingsvergunning kan aanvragen of een melding kan doen.
- Het uitwisselen van gegevens tussen overheden, inwoners en bedrijven.
Of alles sneller en makkelijker kan, hangt erg af van het Digitaal Stelsel Omgevingswet. Dit Digitaal Stelsel Omgevingswet is vergelijkbaar met het huidige Omgevingsloket Online, de Activiteitenbesluit Internet Module en Ruimtelijkeplannen.nl.
Gaat er veel veranderen voor de gemeente Oosterhout en haar inwoners?
In de gemeente Oosterhout werken we al een paar jaar op de manier die de Omgevingswet van ons verlangt. Er komen wel wat nieuwe woorden bij en soms zullen we een iets andere werkwijze gebruiken dan nu. De meeste inwoners van Oosterhout zullen hier niet veel van merken.
Wel wordt het makkelijker om erachter te komen welke regels waar gelden. En of iemand een omgevingsvergunning moet aanvragen of een melding moet doen. En zo ja, bij wie. Dit lezen inwoners op het omgevingsloket. Ook kunnen inwoners via dit loket een omgevingsvergunning aanvragen of een melding doen.
Welke instrumenten heeft een gemeente in de Omgevingswet?
Een gemeente krijgt in de Omgevingswet vier instrumenten om haar taken uit te voeren. Dit zijn:
1. Omgevingsvisie;
2. Programma;
3. Omgevingsplan;
4. Omgevingsvergunning.
Wat is een omgevingsvisie?
In een omgevingsvisie legt een gemeente haar doelen vast. Het gaat om doelen die een gemeente over een lange periode willen halen. Deze doelen gaan over de fysieke leefomgeving. Daarmee bedoelen we bijvoorbeeld natuur, milieu, lucht, water, bodem, gebouwen, woningen en wegen. Een omgevingsvisie houdt rekening met al deze onderdelen. Een gemeente heeft één omgevingsvisie voor de hele gemeente.
In een gemeente hebben we niet alleen te maken met de fysieke leefomgeving. Het is ook belangrijk om te kijken naar sociale onderwerpen. Hoe de fysieke leefomgeving eruitziet heeft invloed op hoe we ons voelen en gedragen. En andersom. Daarom hebben we in de omgevingsvisie voor Oosterhout ook sociale doelen meegenomen. Doelen waar we samen met dorpen, wijken en buurten aan gaan werken. Zo krijgen we meer voor elkaar.
Op 23 november 2021 heeft de gemeenteraad van Oosterhout een omgevingsvisie vastgesteld.
Wat is een programma?
Een gemeente kan een omgevingsvisie verder uitwerken in programma’s. Dit kan per onderwerp of per gebied. Een programma kan bijvoorbeeld zijn: een visie, een beleidsdocument of een uitvoeringsplan. Je kunt dit vergelijken met de huidige situatie. Nu beschrijft onze structuurvisie de doelen voor een lange periode. Voor het onderwerp verkeer hebben we dit uitgewerkt in de mobiliteitsvisie.
De gemeente Oosterhout heeft met het aanpassen van haar visies, beleidsdocumenten en uitvoeringsplannen niet gewacht tot de Omgevingswet in werking is getreden. Daar waar dat nodig was, is het aangepast op het moment dat het nodig was. In het verleden deze we dat onder de naam visie, beleidsdocument of uitvoeringsplan. Per 1 januari 2024 noemen we dat een programma.
Dit geldt ook met terugwerkende kracht. Op het moment dat de Omgevingswet in werking is getreden, zijn alle bestaande beleidsdocumenten, visies en uitvoeringsplannen vanzelf een ’programma’ onder de Omgevingswet geworden. Deze blijven dus gelden en hoeven niet opnieuw te worden vastgesteld.
Het werk wat we voordat Omgevingswet in werking trad hebben verricht, is dus niet voor niets geweest.
Wat is een omgevingsplan?
In een omgevingsplan staan alle regels van de gemeente, die over de fysieke leefomgeving gaan. Denk aan regels voor een uitrit of het verbouwen van een woning. Het is te vergelijken met de huidige bestemmingsplannen waaraan regels uit andere verordeningen zijn toegevoegd. Zoals de regels voor een uitritvergunning uit de Algemene Plaatselijke Verordening.
De Omgevingswet verplicht gemeenten om uiterlijk 2032 omgevingsplannen te hebben voor de hele gemeente. Tot het moment dat er een omgevingsplan voor een gebied is vastgesteld, gelden de bestemmingsplannen en andere lokale regels zoals de Algemene Plaatselijke Verordening.
Nu de Omgevingswet in werking is getreden, gaan we per gebied alle regels over de fysieke leefomgeving samenvoegen in één omgevingsplan. Om alle regels samen te voegen, op elkaar af te stemmen en de koppelen aan de juiste locaties is een grote klus. Het zal dus enige tijd duren voordat er voor heel Oosterhout 1 Omgevingsplan geldt. Tot die tijd gelden de huidige regels uit onder andere het bestemmingsplan en de Algemenen Plaatselijke Verordening.
Wat is een omgevingsvergunning?
Voor sommige activiteiten moest een inwoner of ondernemer onder de oude wet, een omgevingsvergunning aanvragen. Denk aan een omgevingsvergunning voor het verbouwen van een woning of het aanleggen van een uitrit.
Dit is ook zo onder de Omgevingswet. Dat verandert dus niet. Wat wel veranderd is, is dat er nu één landelijk loket is waar kan worden nagegaan of een omgevingsvergunning nodig is. En zo ja, waar deze kan worden aangevraagd. Dit loket heet het omgevingsloket.
Verandert er dan wel iets door de nieuwe Omgevingswet?
Ja, er zijn wel een aantal veranderen. Zo kan in sommige de bouwtechnische toets bij een private partij (adviseur die niet bij de gemeente werkt) komen te liggen. Deze toetst het voornemen om te bouwen aan technische eisen en houdt toezicht tijdens de bouw. Wat ook veranderd is de manier waarop in afwijking van de regels in het omgevingsplan (voorheen bestemmingsplan) medewerking kan worden verleend aan een initiatief. Ook worden de voorwaarden voor een omgevingsdialoog (die wel enige tijd toepassen) beter afdwingbaar.
Wat verandert er aan de bouwtechnische toets?
Nu toetst de gemeente een aanvraag voor een bouwactiviteit aan het bestemmingsplan en het bouwbesluit. Dit laatste heet de bouwtechnische toets. Met de nieuwe Omgevingswet toetst de gemeente alleen nog aan het Omgevingsplan. Zogenaamde “private partijen” voeren de bouwtechnische toets uit. Een inwoner of ondernemer schakelt zelf die partij in. Deze partij houdt ook toezicht tijdens de bouw.
Dit is geregeld in de Wet kwaliteitsborging bouw (Wkb). Deze wet is (gelijk met de Omgevingswet) per 1 januari 2024 in werking getreden. Op de pagina Bouwaanvraag na inwerking omgevingswet vindt u meer informatie over hoe dit in de praktijk werkt.
Wat verandert er aan de wijze waarop ik kan afwijken van een omgevingsplan?
Afwijken van een omgevingsplan gaat anders dan dat nu gebeurt een bestemmingsplan. Deze veranderingen zijn niet in alle gevallen even groot. Maar het kan wel goed zijn om je hierover te informeren. Dit geldt vooral voor grotere afwijkingen, zoals ontwikkellocaties voor woningbouw. Meer informatie hierover vindt u op de pagina Gevolgen voor uw initiatief of aanvraag vergunning.
Wat verandert er aan de omgevingsdialoog?
Soms passen initiatieven niet in een bestemmingsplan. De gemeente eist dan dat de initiatiefnemer in overleg gaat met omwonenden en andere belanghebbenden. Dit noemen we de omgevingsdialoog.
Door een omgevingsdialoog krijgt de initiatiefnemer inzicht in de wensen, belangen en bezwaren van de omgeving. Bijvoorbeeld van buren, omliggende bedrijven of andere mensen die iets merken van het plan. De initiatiefnemer kan rekening houden met deze wensen, belangen en bezwaren in het verdere ontwerp van zijn plan. Dit leidt tot een beter plan voor de omgeving. Door rekening te houden met de wensen, belangen en bezwaren, is er waarschijnlijk ook minder bezwaar en beroep. Daardoor gaat het sneller en kost het minder tijd en geld voor de initiatiefnemer.
De gemeente Oosterhout heeft regels voor het voeren van een omgevingsdialoog. Deze regels golden al ruim voordat de Omgevingswet inwerking trad. Echter was het wettelijk niet mogelijk om deze af te dwingen. Nu de Omgevingswet in werking is getreden is dat in wel het geval.
Op de pagina Omgevingsdialoog vindt u meer informatie over de omgevingsdialoog.
Waar vind ik meer informatie over de Omgevingswet?
Meer informatie over de Omgevingswet in Oosterhout vindt u op deze pagina.
Algemene informatie over de Omgevingswet en het omgevingsloket (waaronder hoe een vergunningencheck moet worden gedaan of een vergunning moet worden aangevraagd) vindt u hier.
