Omgevingsdialoog

Wat is een omgevingsdialoog?

Een omgevingsdialoog is een overleg tussen een initiatiefnemer met omwonenden en andere belanghebbenden. Door een omgevingsdialoog te houden, krijgt de initiatiefnemer inzicht in de wensen, belangen en bezwaren van de omgeving. De initiatiefnemer kan deze betrekken in het verdere ontwerp van het initiatief. Dit leidt tot een beter initiatief voor de omgeving. Door rekening te houden met de belangen en wensen van omwonenden, leidt dit ook tot minder bezwaar en beroep. Met als gevolg een snellere procedure en minder kosten voor de initiatiefnemer.

Ook geeft een omgevingsdialoog de gemeente inzicht in wat er speelt en welke wensen en bezwaren er zijn. Hierdoor kan de gemeente een betere afweging maken om wel of geen medewerking te verlenen, of bepaalde eisen stellen aan het initiatief.

Let wel: de gemeente zal altijd zelfstandig onderzoek doen naar de belangen in de omgeving. En zal niet zich uitsluitend baseren op de resultaten van de omgevingsdialoog. Mocht de gemeente medewerking willen verlenen aan een initiatief. Dan krijgen belanghebbenden altijd één of meerderen momenten waarin zij hun opmerkingen, zienswijzen of bezwaren kunnen indienen bij de gemeente.

Verplicht of vrijwillig?

Op het moment dat de Omgevingswet in werking treedt (1 januari 2024) geldt voor initiatieven die niet passen binnen het bestemmingsplan (dan “omgevingsplan”) een verplichting tot het voeren van een omgevingsdialoog. Tot die tijd is het een voorwaarden, die omwille van Rijksregeling juridisch niet afdwingbaar is.  Voor initiatieven die wel passen binnen het bestemmingsplan (na 1 januari 2024 “omgevingsplan”) wordt een omgevingsdialoog geadviseerd.

Wat is het beste moment voor een omgevingsdialoog?

De initiatiefnemer vraagt eerst een verzoek aan tot “vooroverleg” bij de gemeente. Als uit dit vooroverleg blijkt dat het initiatief een kans van slagen heeft, is het moment aangebroken om een omgevingsdialoog op te starten.

Voor (grotere) initiatieven die afwijken van het bestemmingsplan/ omgevingsplan, kan het zijn dat er een principebesluit nodig is van het college. Het verzoek tot vooroverleg zal in dergelijk geval samen met de resultaten van de gehouden omgevingsdialoog aan het college als principeverzoek worden voorgelegd. Of dit nodig is, zal blijken uit het vooroverleg.

Wie worden er betrokken bij een omgevingsdialoog?

Wie de initiatiefnemer uitnodigt voor een omgevingsdialoog is afhankelijk van de effecten van het initiatief op de omgeving. De vuistregel is: eigenaren en gebruikers van aangrenzende percelen en/of diegenen die zicht hebben op de ontwikkeling of een andere vorm van overlast (geluid, geur, et cetera) kunnen ervaren. Voor grotere initiatieven wordt geadviseerd ook belangenorganisaties zoals bewonersverenigingen, natuurverenigingen, bedrijvenverenigingen, et cetera bij de omgevingsdialoog te betrekken.

Wie betrokken wordt is in beginsel een verantwoordelijkheid van de initiatiefnemer. Indien gewenst kan de gemeente wel om advies worden gevraagd.

Ingeval de omgevingsdialoog verplicht is (afwijking van het bestemmingsplan/ omgevingsplan) dan zal de gemeente ook toetsen of de juiste personen/ instanties zijn uitgenodigd.

Ingeval de omgevingsdialoog verplicht is (afwijking van het bestemmingsplan/ omgevingsplan) en de Omgevingswet in werking is getreden, zal de gemeente voor wat betreft dit aspect strikt toetsen aan artikel 4 van het raadsbesluit Omgevingsdialoog. U doet er verstandig aan om vooruitlopend op de inwerkingtreding van de Omgevingswet, al dit artikel te volgen. U weet dan zeker dat u de juiste personen/ instanties betrekt en op een later moment, als de wet in werking is getreden, niet alsnog met de voorwaarden uit dit artikel wordt geconfronteerd.

Zijn er eisen aan de wijze van uitnodigen?

Ervaring leert dat de informatie die bij de start van een omgevingsdialoog door de initiatiefnemer wordt gedeeld, erg belangrijk is. De gemeenteraad van Oosterhout heeft dan ook besloten hier regels aan te stellen. Deze regels zijn verwerkt in de Voorbeeld Brief Uitnodiging Omgevingsdialoog.

In deze brief wordt alles uitgelegd. Waarmee voor iedereen duidelijk is wat de spelregels zijn voor een omgevingsdialoog en wat de status is van een omgevingsdialoog. Gezien de onduidelijkheid die een omgevingsdialoog vaak geeft, worden initiatiefnemers geadviseerd deze voorbeeld-brief (of een afgeleide daarvan) te gebruiken om omwonenden uit te nodigen.

Ingeval de omgevingsdialoog verplicht is (afwijking van het bestemmingsplan/ omgevingsplan) dan zal de gemeente ook toetsen of de juiste informatie is gedeeld.

Ingeval de omgevingsdialoog verplicht is (afwijking van het bestemmingsplan/ omgevingsplan) en de Omgevingswet in werking is getreden, zal de gemeente voor dit aspect strikt toetsen aan artikel 5 van het raadsbesluit Omgevingsdialoog. U doet er verstandig aan om vooruitlopend op de inwerkingtreding van de Omgevingswet, al dit artikel te volgen. U weet dan zeker dat u de juiste personen/ instanties betrekt en op een later moment, als de wet in werking is getreden, niet alsnog met de voorwaarden uit dit artikel wordt geconfronteerd.

Wat staat er in een verslag omgevingsdialoog?

Het verslag van de omgevingsdialoog is een verantwoordelijkheid van de initiatiefnemer. In een goed verslag staat in ieder geval het volgende vermeld:

  • Korte omschrijving van het initiatief.
  • Wanneer en waar de dialoog is gehouden.
  • Wie, wanneer is uitgenodigd om deel te nemen aan de dialoog.
  • Wie hebben deelgenomen aan de dialoog of een schriftelijke reactie ingediend.
  • Indien van toepassing en voor zover bekend, wat de reden is voor geen deelname aan de dialoog.
  • Een meer uitgebreide omschrijving van het initiatief. Onder andere wat is de initiatiefnemer waar van plan, zijn er gevolgen/veranderingen ten opzichte van de huidige situatie.
  • Beschrijving van de vorm en opzet van de dialoog (bijvoorbeeld inloopavond, presentatie, meerdere keukentafel gesprekken, gepresenteerde stukken, et cetera).
  • Een samenvatting van wat er door de aanwezigen is ingebracht aan vragen, wensen, suggesties en bezwaren.
  • Antwoorden op de gestelde vragen. Of de gedane wensen, suggesties en bezwaren zijn verwerkt in het planinitiatief. En zo ja, hoe deze zijn verwerkt. En zo nee, waarom de wensen, suggesties en bezwaren niet zijn verwerkt.
  • De conclusie van de dialoog. Wat is de uiteindelijke uitkomst van het gesprek, met welke onderdelen van het planinitiatief stemt de omgeving in, waar stemt de omgeving niet mee in, welke onderdelen worden aangepast, et cetera.
  • Bijlagen. Denk hierbij aan de door de initiatiefnemer verstuurde uitnodiging, eventueel ingediende schriftelijke reacties, gegeven presentaties, tekeningen, lijst met genodigden, lijst met aanwezigen, et cetera.

Bovenstaande punten komen terug in het Voorbeeld Verslag Omgevingsdialoog waar gebruik van kan worden gemaakt. Gezien de vele onduidelijkheden die de omgevingsdialoog met zich mee kan brengen, wordt geadviseerd dit voorbeeld-verslag of een afgeleide daarvan te hanteren bij de verslaglegging.

Voordat het verslag naar de gemeente wordt verstuurd, krijgen de genodigden minimaal 2 weken de tijd om te reageren op het verslag. Eventuele reacties die hierop binnenkomen, worden door de initiatiefnemer verwerkt in het eindverslag.

Ingeval de omgevingsdialoog verplicht is (afwijking van het bestemmingsplan/ omgevingsplan) en de Omgevingswet in werking is getreden, zal de gemeente voor dit aspect strikt toetsen aan artikel 6 van het raadsbesluit Omgevingsdialoog. U doet er verstandig aan om vooruitlopend op de inwerkingtreding van de Omgevingswet, al dit artikel te volgen. U weet dan zeker dat u de juiste personen/ instanties betrekt en op een later moment, als de wet in werking is getreden, niet alsnog met de voorwaarden uit dit artikel wordt geconfronteerd.

Hoe actueel moet een verslag van een Omgevingsdialoog zijn?

Om te zorgen dat informatie niet verouderd is, worden er eisen gesteld aan de actualiteit van (het verslag) van de omgevingsdialoog.

Zo mag op het moment van ontvangen van de aanvraag voor een omgevingsvergunning voor een buitenplanse omgevingsvergunning (na inwerkingtreding van de Omgevingswet een “buitenplanse omgevingsplanactiviteit”) of een principeverzoek tot herziening van het bestemmingsplan/ omgevingsplan, de eerste datum waarop de omgevingsdialoog is aangevangen (de verzending uitnodiging tot deelname) niet langer geleden zijn dan 6 maanden.

Ook mogen er in de aanvraag of principeverzoek die wordt ingediend bij de gemeente geen wijzigingen zitten, ten opzichte van hetgeen tijdens de omgevingsdialoog is gepresenteerd. Indien dat wel het geval is, dan moeten de wijzigingen worden gedeeld met de genodigden. Die vervolgens minimaal 2 weken de tijd krijgen om daarop te reageren.

Mochten er reacties binnenkomen. Dan moeten die worden verwerkt in het verslag. Ook kan ervoor worden gekozen om een nieuwe omgevingsdialoog (2e gespreksronde) te starten.

Ingeval de omgevingsdialoog verplicht is (afwijking van het bestemmingsplan/ omgevingsplan) en de Omgevingswet in werking is getreden, zal de gemeente voor dit aspect strikt toetsen aan artikel 7 van het raadsbesluit Omgevingsdialoog. U doet er verstandig aan om vooruitlopend op de inwerkingtreding van de Omgevingswet, al dit artikel te volgen. U weet dan zeker dat u de juiste personen/ instanties betrekt en op een later moment, als de wet in werking is getreden, niet alsnog met de voorwaarden uit dit artikel wordt geconfronteerd.

Wie is verantwoordelijk, en wat is de rol van de gemeente?

De omgevingsdialoog is een verantwoordelijkheid van de initiatiefnemer. De gemeente neemt in principe geen deel aan de omgevingsdialoog, tenzij de gemeente zelf initiatiefnemer is. Bij grotere initiatieven kan zij aanschuiven als toehoorder.

Ingeval de omgevingsdialoog verplicht is (afwijking van het bestemmingsplan/ omgevingsplan) dan is de rol van de gemeente toetsen of er aan de voorwaarden die zij stelt aan een omgevingsdialoog, is voldaan. Op dit moment zijn deze voorwaarden “richtlijnen”, vastgesteld door het college. Op het moment dat de Omgevingswet in werking is getreden, zijn het harde voorwaarden die de raad heeft vastgesteld. Op dat moment zal de gemeente dan ook strikt toetsen of aan deze voorwaarden. Voor alle voorwaarden zie het gehele raadsbesluit Omgevingsdialoog.

Wat gebeurt er met de resultaten omgevingsdialoog?

Als omwonenden tegen zijn, wil dat niet zeggen dat het initiatief per definitie niet door kan gaan. En als omwonenden allemaal voor zijn, wil dat niet zeggen dat het initiatief per definitie wél door kan gaan. Burgemeester en wethouders maken hun eigen afweging, en doen daartoe zelfstandig onderzoek naar de belangen in de omgeving. Los en aanvullend op de resultaten van de omgevingsdialoog.

Kan ik na een omgevingsdialoog nog bezwaar maken of in beroep gaan?

De omgevingsdialoog verandert niets aan de mogelijkheden van de deelnemers aan een omgevingsdialoog voor het indienen van een zienswijze in een bestemmingsplan-/ omgevingsplanprocedure of het bezwaar maken tegen een verleende omgevingsvergunning/ omgevingsplanactiviteit. Of een belanghebbende nu wel of niet heeft deelgenomen aan een omgevingsdialoog, heeft geen gevolgen voor zijn/ haar rechtspositie in de juridische vervolgprocedure. En als een belanghebbende wel deelneemt aan een omgevingsdialoog, heeft datgene wat door die persoon is ingebracht tijdens de omgevingsdialoog, geen gevolgen voor hetgeen deze persoon in de juridische vervolgprocedure als zienswijze of bezwaar kan indienen bij de gemeente.

Omgevingsdialoog; start van een proces

Een omgevingsdialoog is een eerste stap die een initiatiefnemer zet om te komen tot een plan wat kan worden uitgevoerd. Gaandeweg kan het initiatief dan ook veranderen. Dit kan zijn naar aanleiding van de gevoerde omgevingsdialoog, eisen vanuit de gemeente, wettelijke eisen, een formeel inspraakmoment, besluiten van het college en/ of de raad. Daarmee is er een kans aanwezig dat het initiatief wat thans aan u wordt voorgelegd, afwijkt van datgene wat later formeel ter inzage wordt gelegd of door college/ raad wordt vastgesteld. Een dergelijke situatie is geheel inherent aan een proces wat een initiatief doorloopt en doet geen afbreuk aan de kwaliteit van de omgevingsdialoog.

Meer informatie

Hieronder vind u meer informatie over dit onderwerp

Vragen?

Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met de gemeente.