VASTWEL is een project van en door een aantal vrijwilligers rond Sint-Catharinadal. Vasten is de tijd van vier weken die tussen carnaval en Pasen valt. Na het uitbundige feest van carnaval, wat overigens volgens de meeste bronnen het ‘opheffen/wegnemen van het vlees’ betekent, proberen we vier weken wat sober te leven om wat meer tot de essentie te komen. Dus hèt moment om te reflecteren op onszelf en de impact die we op onze samenleving hebben.
Een paar weken geleden werd ik door Miranda van Bragt gevraagd om - zoals al een aantal maal eerder - aan te schuiven bij een interview van VASTWEL. Ik zou geïnterviewd worden door de Houtse beeldhouwer Joep Struijk. Het thema was Vrijheid. Een mooi thema om als burgemeester bij stil te staan. Niet alleen omdat we in Oosterhout vanaf oktober onze 80- jarige bevrijding van het naziregime vieren. Maar ook om stil te staan bij de vrijheid die we voor onszelf iedere dag in onze gemeente in meerdere of mindere mate mogen ervaren. Is de samenleving op dit moment wel tolerant genoeg om te zijn en te denken wie of wat we willen?
Meteen dacht ik terug aan een moment na carnaval 2023, waarin ik een column had geschreven over de paplepel van Prins Mienus. Hij wilde onze cultuur van carnaval symbolisch, via een door hem uitgereikte houten paplepel, aan de volgende generatie doorgeven. Ook had ik het toen over de oorlog in Oekraïne, waar de Russen deze lepel gebruiken om de inwoners daar hun ‘pap’ op te dringen. Maar dat gaat ze niet zo makkelijk af. Je kunt de vrijheid niet zomaar afnemen of een cultuur zomaar veranderen. Het gevoel van vrijheid is één van de randvoorwaarden voor een gelukkig leven en dat laten mensen zich niet snel afnemen.
Carnaval is bij uitstek een feest waarbij je de vrijheid kan vieren. Met carnaval is immers iedereen gelijk en mag je even totaal iemand anders zijn; wie je of wat je maar wilt. En daar ontmoette ik Annemieke, een vrolijke, warme persoonlijkheid, die ondanks haar ernstige ziekte, met haar vriendinnen en vrienden dit feest uitbundig vierde. En volgens mij op dat moment tot in haar diepste die vrijheid beleefde. Het begrip vrijheid is moeilijk te omvatten. Niet overheerst te worden en mogen zijn en denken wat je graag wilt is daarbij wel van het grootste belang. Vrijheid hangt dus ook samen met de tolerantie van anderen. Soms moeten we allemaal wat van onze vrijheid inleveren om anderen te helpen vrij te zijn.
Vrijheid hoort bij de mens als een soort oergevoel; iets waar je altijd naar streeft. Laten we ons in deze tijd van oorlog en soms ook uitsluiting vooral laten inspireren door Annemieke, die in een bijna onmogelijke positie probeerde de vrijheid te voelen door de dingen juist wel te doen. “De kunst is om in het nu te leven”, zei ze. En daarmee kwam ze even los van haar benarde situatie en vierde ze carnaval. Alsof ze ons wilde zeggen dat ze jouw vrijheid wel kunnen beperken of afnemen, maar het vrijheidsgevoel niet.
Helaas is Annemieke recent overleden. Ik wens familie en vrienden veel sterkte bij het verwerken van dit enorme verlies. Ik ben zeer dankbaar dat ik haar even heb mogen ontmoeten. Maar vooral ben ik haar dankbaar voor de wijze waarop ze ons, met haar kwetsbare en daardoor zeer krachtige verhalen op Facebook, heeft geïnspireerd om ons vrijheidsgevoel niet te laten beperken en te leven in het nu!
Oosterhout, meer voor elkaar!
Mark Buijs,
burgemeester van Oosterhout
PS: vanwege carnaval verschijnt mijn volgende column pas over drie weken in plaats van de gebruikelijke twee.
